فرش دستبافت یا فرش ماشینی؟ چرا؟

قبل از هر چیزی و با توجه به معیارهای موجود هر شخص بر اساس نوع، جنس، اندازه، قیمت مشخص مینماید که  فرش دستباف یا فرش ماشینی مناسب معیارهای وی است .
اگر توجه کرده باشید در گذشته اکثر پدرها و مادرهای ما در خانه هایشان فرش دستباف حرف اول را میزد و آن را بسیار باارزشتر از فرش ماشینی دانسته و در مواردی نیز در کنار طلا و اشیاء گران قیمت به عنوان پس اندازی برای آینده محسوب می شد که با گذشت زمان و همچنین با مستهلک و کهنه شدن به ارزش آن افزوده شده و گرانبهاتر میشود.
حتی رنگهای گیاهی که در پالت رنگی فرش دستبافت به کار رفته با گذشت زمان شفافتر و درخشانتر شده و زیبایی آن چندین برابر میشود. گرچه امروزه فرشهای ماشینی بسیار زیبایی به لحاظ طرح و نقش و رنگبندی وارد بازار شده و به دلیل تنوع بالا و ارزان بودن نسبت به فرش دستبافت بسیار مورد استقبال نیازمندان فرش جامعه قرار گرفته است. باید به این نکته اشاره کنیم که فرش دستبافت بر خلاف گران بودن آن نسبت به فرش ماشینی دارای مزایایی میباشد و بهای بیشتری پرداخت کردن برای خرید آن بعنوان پس اندازی برای آینده از نظر بسیاری از افراد به صرفه تر است.

?فرش دستباف یا فرش ماشینی ؟ – چند تفاوت اصلی

در مقایسه بین  فرش دستباف یا فرش ماشینی که در نهایت منجر به انتخاب بهتر زیر انداز مناسب خواهد شد نکات زیر قابل بیان میباشد:
۱. فرشهای دستبافت از دورو نزدیک جلوه بسیار خوبی دارند و به دلیل کاربرد مواد اولیه طبیعی در آن جذاب تر است. اما فرشهای ماشینی تنها از دور جلوه دارند و از نزدیک چندان مرغوب به نظر نمی رسند.
۲. فرش دستبافت تنها کف پوشی است که بر اثر پاخوردن، نورو شستشو زیبایی های آن مضاعف شده و هیچ گاه چشم نوازی خود را از دست نمی دهد. بالاخص اگر این قالی با استفاده از مواد رنگزای طبیعی رنگ شده باشد.
۳. فرش دستبافت به دلیل مواد طبیعی که در تولید آن استفاده شده در زمستان گرم و در تابستان سرد است.
۴. فرش ماشینی به علت مواد پلاستیکی در ساخت و تولید آن در هر صورت سرد بوده و باعث برخی بیماری ها از جمله آرتروز، دردمفاصل و استخوانهاو… میباشد.
۵. فرش دستبافت اگر تمیز نگه داشته شود هیچ‌گونه مشکلی برای سلامت فرد ابجاد نمیکند، تنها مشکل که در این نوع از زیر انداز میتوان به آن اشاره نمود وجود حشره مضری همچون بید است که البته این حشره ضرری برای انسان ندارد و فقط باعث خورده شدن و ناقص شدن قسمتی از خود فرش میشود که البته این مشکل فقط در صورت تمیز نبودن و جمع شدن گردو خاک در فرش دستبافت بوجود می آید.
۶. فرشهای ماشینی دارای پرزهای پلاستیکی است که در پی عبورو مرور حالت کهربایی به خود گرفته و در هوا معلق میشود ودر مواردی باعث بروز حساسیتهای تنفسی و همچنین بیماری های پوستی میشود. سردردهای مزمن، خارش پوستی و سوزش چشم و گلو از فرشهای ماشینی و سایر کفپوشهای صنعتی ایجاد میشود.
۷. الیاف مصنوعی فرشهای ماشینی مانند پلی پروپلین با اثر گذاری برفرایند جذب کلسیم باعث کاهش تراکم استخوانی و بروز و افزایش دردهای استخوانی میشوند. این نوع از فرش یکی از عوامل ایجاد حساسیتهای پوستی است به همین دلیل افرادی که دچار اگزاماهای پوستی شدید هستند باید به شدت از تماس با فرشهای مصنوعی جلوگیری کرده و از خوابیدن مستقیم روی آن خودداری کنند و حتی با پهن کردن ملحفه مانع تماس مستقیم بدن با فرش شوند.
۸. کودکان خصوصا نوزادان بشدت در برابر مواد مصنوعی و شیمیایی آسیب پذیر هستند، حتی الامکان از تماس آنان با فرش ماشینی و زیر اندازهای صنعتی جلوگیری کنید. افراد پیر و میانسال نیز بدلیل پایین بودن توانایی جسمی در معرض خطرهای ناشی از استفاده این کفپوش صنعتی هستند و برای آنها نیز پیشنهاد مناسبی نیست.
۹. الکتریسته ساکنی که بر اثر تماس با فرش ماشینی ایجاد میشود با اثر گذاردن بر وضعیت قلیایی خون، عوارضی چون خارش، التهاب پوستی، تغییر رنگ چهره و … را بدنبال داشته و در ادامه تعادل فیزیولوژیکی بدن انسان را با اختلاط مواجه میکند.

?نکته:
با توجه به استفاده از پشم، ابریشم و پنبه به عنوان مواد اولیه در قالی دستبافت هیچگاه شاهد تولید الکتریسته ساکن از این کفپوش نخواهید شد.
?نکته:
اگر به هر دلیل ناچار به استفاده از فرش ماشینی شدید یک اصل را فراموش نکنید. همیشه باید بین شما و فرش ماشینی یک پوشش و وسیله حایل وجود داشته باشد تا مانع از بوئیدن، لمس کردن و تماس چشم و دهان شما با آن شود.

فرش دستباف یا فرش ماشینی ؟ – بهترین انتخاب

دیدن قیمت فرش دستباف یا فرش ماشینی و مقایسه آن ممکن است هوش از سرمان ببرد و شاید این صفرها خود دلیل مهمی برای روی آوردن مردم به سوی فرش ماشینی باشد. اما باید به این نکته مهم اشاره نمود که بخشی از قالیهای دستبافت پشمی، تقریبا قیمتی معادل یک قالی ماشینی با کیفیت معمولی دارد. البته شاید سنگین تر و زمخت تر به نظر برسد ولی نسبت به فرش ماشینی دوام بیشتری دارد.
با خرید این هنر ارزشمند نه تنها قدردان هنرو هنرمند تولید کننده آن هستیم بلکه به سلامت خود نیز کمک کرده ایم چون فرش دستبافت انرژی دهنده و ضدآلرژی است.
در گروه فرشهای ماشینی آن دسته از فرشهایی که در بافتشان نایلون به کار رفته است بادوامتر از نمونه نخ های دیگر هستند. این نوع فرشها در برابر تغییر شکل بسیار مقاوم هستند ولی نسبت به دیگر فرشها قیمت ارزانتری دارند.
ایرادی که به این فرشها میگیرند این است که گردو خاک را به سادگی در خود جمع میکنند و با کمترین تحرک آنها را در فضا پخش میکنند. در صورت رغبت به خرید فرش ماشینی میتوانید به سراغ آنهایی بروید که در بافتشان از اولفین استفاده شده است چون در برابر رطوبت مقاوم هستند و به سادگی تمیز میشوند. تنها نکته ضعف آنها این است که به مرور زمان حالت اصلی فرش از دست میرود و به اصطلاح کش می آید.

?اصل مهم:
هر ملتی یک کالای نمادین دارد که دنیا آن ملت را با ذکر آن کالا بیاد میاورد. فرش دستبافت نماد ملت ایران در بین اقوام است و جهان ایران را با قالی آن و قالی را با نام ایران میشناسند. به هنگام خرید فرش تمام تلاشتان این باشد که از هر سبک و هر طرحی میخواهید انتخاب نمایید، مرغوبترین و نفیس ترین باشد. با انتخاب کالای نفیس سرمایه گذاری خودرا تضمین نمائید.

علت گران بودن برخی فرشهای دستبافت

کارشناسان فرش بر این اعتقاد هستند که از ارزش هنری یک قالی و قالیچه به نقشه، میزان استفاده از رنگهای طبیعی و هماهنگی قرار گرفتن این رنگها در کنار هم بستگی دارد اما قیمت یک قالی و قالیچه بیشتر از نقشه و رنگ به جنس، نخ، تاروپود و پرزآن و ریز بافی و درشت بافی آن ربط دارد.

? پشم

مرغوبیت پشم به عوامل زیادی بستگی دارد. ظرافت، جعد، طول، استحکام و فرم پذیری برگشت پذیری، رنگ پذیری، جذب رطوبت و خاصیت نمدی شدن و …
بهترین پشم برای مصرف در فرش دستباف یا فرش ماشینی باید ۴ ویژگی داشته باشد:
۱. سفیدو درجه یک باشد
۲. یکدست باشد
۳. چین بهاره باشد
۴. کهنه و دباغی نباشد
پشم در فرش به صورتهای مختلفی مصرف میشود در پرز و تار فرش و گاها در پود فرش نیز مصرف میگردد.

? قالی تمام پشم

فرشی استکه تارو پود و پرز آن از پشم باشد. این نوع قالیها به دلیل جنس پرز، درشت باف هستند. قالی خرسک که از کلفترین پشمها بافته میشود بادوام، مقاوم، قدرت برگشت پذیری پرزها پس از پا خوردن، قدرت بالای جذب رطوبت و … را داراست.
این نوع قالی سنگین و ارزان قیمت است. در ارزیابی کیفی اینگونه فرشها یقینا میزان مصرف مواد اولیه و ترکیب آنها نقش مهمی دارد. بدین شکل هر چقدر از میزان مصرف نخ پنبه کم شود و به ترتیب به میزان پشم در فرش اضافه شود، فرشها از ارزش کیفی بهتری برخوردار خواهند بود.

?نکته:
البته رجشمار و بقیه عوامل نیز هرکدام به تناسب خود در ارزش کیفی و ریالی موثر هستند.
هر چقدر رجشمار بیشتر ، فرش ریز بافت تر و در نتیجه گران قیمت تر خواهد بود.

? قالی پشمی

در مواقعی نیز قالیهایی بافته میشود که چله آن از پنبه بوده و پرز آن از پشم باشد.
قالی چله پشم به نوعی که چله آن از پشم است و پرزهایش تنها از پشم نیست.

? پنبه

یکی دیگر از مواد اولیه مصرفی در هنر قالیبافی پنبه است. پنبه به صورت تار یا چله، پود ضخیم، پود نازک در قالیبافی مصرف میشود. بهتر است از لحاظ آب رفتگی و نمای ظاهری فرش در بلند مدت پود ضخیم ابتدا رنگ آبی شده سپس مورد مصرف قرار گیرد، چون بدون رنگرزی از ارزش کیفی فرش کاسته شده و در مرحله شستشو باعث کاهش اندازه عرض فرش میشود.

?ابریشم

در هنرصنعت فرش دستبافت از ابریشم برای پرز و تار فرشهای ریز بافت استفاده میشود و به واسطه نرمی، شفافیت، ظرافت و استحکام فوق العاده ای که دارد یکی از مهمترین و گرانبهاترین الیاف شناخته شده است.
بدیهی است ابریشم موجود در سطح پیله از مرغوبیت بهتری نسبت به قسمتهای زیرین آن برخوردار است. از ابریشم سطحی برای چله و میانه برای گل ابریشم و قسمتهای انتهایی برای فرشهای درشت بافت استفاده میشود.

?میزان مصرف ابریشم و نوع آن در فرشهای بافته شده:

?فرشهای چله ابریشم

چله آن از ابریشم و پرز از پشم است.

?فرشهای چله و گل ابریشم

چله آن ابریشم و پرزهای آن ترکیبی از گل ابریشم ، کرک و پشم است.

?فرشهای تمام ابریشم

چله و پرز آن همگی از ابریشم است.

?کف ابریشم

پرز زمینه فرش از ابریشم و بقیه گلها، شاخه ها و برگها از کرک و پشم است. در ارزیابی کیفی فرشها به هر میزان که مصرف ابریشم در فرش بیشتر باشد یقینا فرش از ارزش بیشتری برخوردار است

علت گران بودن برخی فرشهای ماشینی

امروزه در بازار فرش ماشینی شاهد قیمتهای مختلفی برای این نوع از زیر انداز مصنوعی هستیم. متغیر بودن این اصل دنباله رو عوامل مختلفی است که از جمله نخستین و مهمترین عامل در تعیین قیمت، جنس و کیفیت الیاف بکار رفته در آن میباشد.
شانه و تراکم میتواند در رده بعدی از این عوامل قرار گیرد و در نهایت اندازه نیز بر قیمت فرش ماشینی تاثیرگذار است.

?جنس و کیفیت الیاف

از عوامل مهم در کیفیت و ماندگاری و قیمت فرش ماشینی، جنس نخ بافته شده است. فرش ماشینی در جنسهای آکریلیک یا بی سی اف و یا مخلوطی از این دو تولید میشود. جنس پلی استر را هم میتوان به این مجموعه اضافه نمود. بر اساس تحقیقات و بررسیهای صورت گرفته به قطع یقین میتوان اینگونه بیان نمود که فرشهای صددرصد آکریلیک دارای کیفیت و قیمت بالاتری هستند، ولی فرشهای پلی استر یا همان ابریشم مصنوعی در حال حاضر به دلیل عدم پرزدهی و شستشوی بسیارآسان و درخشندگی بالا در بازارهای جهانی به عنوان بهترین کفپوش مورد توجه قرار گرفته است.عملیات هیت سیت که روی الیاف انجام میشود نیز در افزایش عمر و دوام فرش و در نهایت قیمت آن اثرگذار است.
آکریلیک هیت ست شده نیز گران و باکیفیت است .

?نکته: نخ بی سی اف
یک نخ فیلامنتی حجیم و بهترین گزینه جهت جایگزینی نخهای ریسیده شده آکرلیکی و یا پشمی در تولید فرش ماشینی است.
?نکته: هیت ست
نخهای بکار رفته برای تولید و بافت فرش ماشینی که طی روش هیت ست، بافت درونی نخ ریسیده شده توسط بخار و حرارت تثبیت میشود، اینکار باعث بالا رفتن کیفیت نخ و به طبع آن کیفیت منسوجات بافته شده از آن میباشد.

?مزایای روش هیت ست کردن الیاف

۱. فرش ماشینی بافته شده با نخ هیت ست شده، پس از شستشو دچار کاهش رنگ نمیشود و یا اینکه کاهش رنگ آن پس از بارها شستشو بسیار حداقلی خواهد بود.
۲. فرش بافته شده با نخ هیت ست شده، پایداری بهتری در مقابل حرارت و نور از خود نشان میدهد.
۳. در این روش تاب نخ ثبات و دوام بیشتری پیدا میکند و فرش بافته شده نیز ماندگاری بهتری خواهد داشت.
۴. نخهای هیت ست شده در مقابل اثرات آلودگی هوا و گردو غبار مقاومت بهتری از خود نشان خواهد داد.
۵. باعث قوی شدن ساختار نخ میگردد و بهمین علت در فرآیندهای مختلف بافت از خودپارگی کمتری بروز میدهد که همین امر باعث بافت فرش با کیفت تری میشود.
۶. پرز دهی فرش بافته شده با نخ هیت ست شده به شدت کم است و همین امر باعث زیبایی همیشگی فرش و همچنین باعث عدم بروز آلرژی یا حساسیتهای گوناگون برای گروهای مستعد بیماری میباشد.
۷. اگر نمره نخ و تراکم را در فرشهای گوناگون یکسان در نظر بگیریم، فرش بافته شده با نخ هیت ست در همان شرایط حجیم تر و پرتر به نظر میرسد.
۸. فرش ماشینی بافته شده با نخ هیت ست شده دارای سرنخهای بسیار مشخص و به اصطلاح سوزن ته گردی و یا دانه اناری میباشد که همین امر به زیبایی فرش می افزاید.
۹. نخهای هیت ست شده، باعث میشود که فرش بافته شده پاخور نرمتر و خواب بهتری داشته باشد.
۱۰. نقش و طرح فرش در فرشهای ماشینی بافته شده با نخ هیت ست در نظر بیننده بیشتر و بهتر خودنمایی میکند.

?نکته:
در راستای استفاده از نخ آکریلیک اگر نخ از کیفیت خوبی برخوردار نباشد به مرور زمان انتهای گره ها حالت گوله، گوله شده و همچنین پرز خواهد داد.
?نکته:
در مورد نخ مصرفی هر چقدر، درصد پنبه در نخ بالاتر باشد فرش مرغوبتر و کیفیت بالاتری داشته و در نتیجه قیمت بالاتری خواهد داشت.

?شانه و تراکم

با اینکه جنس و کیفیت الیاف به کار رفته در بافت فرشهای ماشینی از جایگاه مهمی در تعیین قیمت برخوردار است ولی در وهله اول زیاد مد نظر مشتری نبوده و موردی که مشتری و فرد خریدار در ابتدای امر برای خرید فرش ماشینی در نظر میگیرد، شانه و تراکم آن میباشد.
اولین گزینه ای که در زمان خرید باید مدنظر گرفت انتخاب شانه مورد نظر است.

?شانه:

شانه فرش ماشینی، میزان تراکم عرضی فرش است که منظور ازآن تعداد گره در واحد عرض فرش میباشد. هر چه فرش دارای شانه بالاتری باشد علاوه بر اینکه ظاهر فرش بسیار جذابتر خواهد بود، قیمت بالاتری نیز خواهد داشت.
تعداد شانه های موجود در بازا فرش ماشینی به ترتیب ۳۵۰، ۴۴۰، ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰، ۱۲۰۰ شانه میباشد.

?تراکم:

تراکم بافت فرش دستباف یا فرش ماشینی ، میزان تراکم طولی فرش است و منظور از آن تعداد گره در واحد طولی فرش میباشد.
تراکم های رایج در فرش ماشینی، ۱۲۰۰، ۲۰۰۰، ۲۵۵۰، ۳۰۰۰ میباشد. هر چه تراکم بافت بالاتر باشد، وزن فرش بالاتر رفته و به طبع آن قیمت فرش هم بیشتر میشود.
تعداد شانه و تراکم دوشاخصی است که در کیفیت فرش اهمیت بسزایی دارد و خریداران در هنگام خرید فرش ماشینی مناسب باید این دوعامل غیر قابل انکار را در نظر بگیرند. به گفته برخی کارشناسان فرش ماشینی، هرچقدر تعداد شانه و تراکم فرش بالاتر باشد، فرش از کیفیت، لطافت و در نهایت قیمت بیشتری برخوردار خواهد بود.

? اندازه فرش ماشینی

امروزه ساخت و معماری خانه ها به گونه است که فرشهای بزرگ در قالب سنتی وجود ندارد و در این نوع خانه ها معمولا افراد ترجیح میدهند از فرشهایی در ابعاد کوچکتر استفاده کنند.
فرشها به طور استاندارد در سایزهای ۱۲متری(۳×۴)، ۹متری(۲/۵×۳/۵) و ۶متری(۲×۳) موجود میباشد. هر چقدر اندازه سایز فرش دستباف یا فرش ماشینی بزرگتر باشد قیمت فرش نیز افزایش مییابد.